Soru:
Eşi zina ettiği için boşanan bir erkeğin, evlilik akdinde belirlenmiş mehiri boşandığı kadına vermesi gerekir mi?
Cevap:
Evlilik sözleşmesi yapıldığı zaman mehir tayin edilir. Bu kadının hakkıdır. Peşin vermek üzere değil vadeli bir anlaşma yapılırsa ona sonra vermek gerekir. Bu adamın boynunda kadına ait bir borçtur, bir haktır. Eğer kadın zina yaparsa o borç sakıt olmaz. Çünkü bu erkek üzerinde bir borçtur, onu ödemelidir.
Allah evlilik sözleşmesi yapıldığı zaman kadınlara mehirlerini vermeyi emretmiştir. Şöyle buyurmuştur:
وَاٰ تُوا النِّسَآءَ صَدُقٰتِهِنَّ نِحۡلَةًؕ
“Kadınlara mehirlerini bir karşılık olmaksızın seve seve verin” (Nisa 4).
İşte evlilik sözleşmesi yapılır yapılmaz kadına mehrini vermek gerekir veya ilerde verilecekse erkeğin boynunda bir borç olarak kalır, zina sebebiyle düşmez. Zina daha sonra, sözleşeme yapıldıktan sonra meydana geldi.
Ayrıca apaçık şu delil vardır; “Bir adam karısını zinayla itham edip lanetleşerek birbirinden tamamen ayrılınca, bu adam Resulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem’e gelip mehri iade ettirmekle ilgili sordu. Resulullah Sallallahu Aleyhi Vesellem ona şöyle dedi: “Onda senin malın yoktur. Eğer (zinayla ilgili iddiada) doğru söylemiş isen ona verdiğin mehir daha önce ferci kendin için helal ettiğine mukabildir. Eğer yalan söylemiş isen o mal senden çok uzaktır” (Buhari ve Müslim)
Ancak adam onu zor duruma sokabilir ki ne onu boşar ne de onunla birlikte olur ta ki kendisi boşanmayı isteyinceye kadar onu boşamaz. Zira kendisi boşanmayı isteyince mehri geri verir.
يٰۤـاَيُّهَا الَّذِيۡنَ اٰمَنُوۡا لَا يَحِلُّ لَـكُمۡ اَنۡ تَرِثُوا النِّسَآءَ كَرۡهًا ؕ وَلَا تَعۡضُلُوۡهُنَّ لِتَذۡهَبُوۡا بِبَعۡضِ مَاۤ اٰتَيۡتُمُوۡهُنَّ اِلَّاۤ اَنۡ يَّاۡتِيۡنَ بِفَاحِشَةٍ مُّبَيِّنَةٍۚ
“ Ey iman edenler! Kadınlara zorla varis olmanız size helal değildir. Apaçık fuhuş işlemedikçe kendilerine verdiğiniz mehirin bir kısmını elde etmek için onları sıkıştırmayın” (Nisa 19).
Böylece zina ederse kadın boşanmayı istesin diye erkeğin onu sıkıştırma hakkı vardır. Yukarıda Ayette şöyle geçti “Apaçık fuhuş işlemedikçe kendilerine verdiğiniz mehrin bir kısmını elde etmek için onları sıkıştırmayın”. Bunun manası sıkıştırma hakkına sahiptir. Mefhumu muhalefeye göre apaçık fuhuş yaparsa ona verilen mehri iade etmeyi zorlama hakkınız vardır. Bu ancak kadının boşanmayı istemesiyle gerçekleşir. Boşanmayı isteyince mehri kocasına iade ederek boşanır. Ama başka şey isteyemez, düğünün masrafları ve verdiği hediyeler gibi.
Esad Mansur
