Soru:
Benim “din nasihattir” hadisi hakkında bir sorum olacaktı. Bu hadiste Rasulullah (sav) “Din nasihattir, dedi. Sahabeler kime ey Allah’ın Resulü dediğinde O’ şöyle cevap verdi: Allaha, Resulüne ve müminlere” Benim burada anlamadığım, Allaha ve Resulüne nasihat nasıl edilebilir ki? Düşündüğüm zaman anlamakta güçlük çekiyorum. Ya kaçırdığım bir şey var ya da çok bozuk bir açıdan bakıyorum. Allah ilminizi artırsın buradan maksat nedir?
Cevap:
قال رسول الله صلى الله عليه وسلم:
” الدين النصيحة، قلنا لمن يا رسول الله؟ قال لله، ولكتابه، ولرسوله ولأئمة المسلمين وعامتهم” (البخاري ومسلم)
Resulullah (sav) şöyle buyurdu:
“Din nasihattir, ey Resulullah! Kime gösterilir? Dedik. Resulullah (sav): Allaha, Kitabına, Resulüne, Müslümanların imamlarına (önderlerine, liderlerine) ve sair Müslümanlara gösterilir”. Dedi”. (Buharı ve Müslim)
Nasihat Arapça bir kelimedir. Dilde bir şeyi halis kılmak; ondan olmayanları arındırmak ve onu halis hale getirmektir. İhlas ” خَلُصَ” “ halüsa” fiilinden türedi. Bundan halis ve ihlas kelimeleri türedi. Halis ise; arındırılmış, saf, temiz ve öz manaları taşır. Böylece İhlasın manası sadakat, samimiyet ve fedakârlık göstermek, ihanet etmemek, ihmal etmemek ve ona büyük ilgi göstermektir.
İhlas halis ise, o şeyi senin canından, malından, çocuklarından ve sevdiğin her şeyden önce tutarsın ve gereğini yaparsın. Ona kendini verirsin.
Ayrıca nasihatin şeri ve örfi manaları da vardır; cümlenin siyakından ve hangi konuyla ilgili söylendiğine göre anlaşılır.
Allaha nasihatin manası ise Allaha ihlas göstermek ve ona teslim olmaktır. Ona ortak kılmaktan uzak durmak, vahdaniyetine inanmak ve emrine teslim olmaktır. Allaha halis ihlas göstermek ise, Onu her şeyin önünde tutmak, Onun uğrunda savaşmak, her şeyi feda etmek ve ölmeye hazır olmaktır.
Kitabına nasihat ise; Kuran’a ihlas göstermektir, onu hakkıyla okumak, anlamak, anlatmak, okutmak, delil göstermek, uygulamak ve ona davet etmektir. Bir kişi bunları yapmazsa Kurana ihlas göstermiş olamaz. Sırf ona inanmak, güzel bir kılıfa sokup rafa koymak ihlas değildir. Böyle yapan kişilere şu ayet intibak eder:
وَقَالَ الرَّسُوۡلُ يٰرَبِّ اِنَّ قَوۡمِى اتَّخَذُوۡا هٰذَا الۡقُرۡاٰنَ مَهۡجُوۡرًا (الفرقان 30)
“ Resul, Peygamber dedi ki; ey Rabbim! Kavmim bu Kuranı terk edilmiş, ilgisiz hale getirdiler” (Furkan 30)
Kurana ihlas gösteren kimse onun tersini yapmaz, ona muhalefet etmez. Onu anlamadan ve düşünmeden güzel okumaya çalışmak ona ihlas olamaz. Allah (cc) şöyle buyurdu:
اَفَلَا يَتَدَبَّرُوۡنَ الۡقُرۡاٰنَ اَمۡ عَلٰى قُلُوۡبٍ اَقۡفَالُهَا(محمد 24)
“ Kuranı düşünmüyorlar mı yoksa kalplerine kilit mi vuruldu” (Muhammed 24)
Kuranı güzel okumaya çalışmak veya onu öpmekle birlikte onun içindeki emir ve nehiylerin tersini yapmak Kurana ihanettir. Onun hükümlerinden yüz çevirip laikliği ve demokrasiyi uygulamak Kurana en büyük ihaneti göstermektir.
Resulüne nasihat ise, ona ihlas göstermenin kendisine Allah’ın vahyettiğine inanmak ve teslim olmaktır. Kuranı ve sünnetini uygulamaktır ve bunların esaslarına dayalı bir devlet kurmaya davet etmekt Resulü örnek edinmektir. Allah(cc) şöyle buyurdu:
لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا
“Ant olsun ki, sizin için, Allah’ın (rızasını) ve ahireti isteyenler ve Allah’ı çokça anmaya çalışanlar için Allah’ın Resulünde güzel bir örnek vardır”. (Ahzap 21)
Allaha, Resulüne ve Kitabına nasihat göstermeyenler, yani; ihlas ve sadakat göstermeyenler münafıklardır. Bunlar emir ve nehiylere uymuyorlar, aynı anda iman ettiklerini iddia ediyorlar. Allah onları ifşa ederek şöyle buyurdu:
اَلَمۡ تَرَ اِلَى الَّذِيۡنَ يَزۡعُمُوۡنَ اَنَّهُمۡ اٰمَنُوۡا بِمَاۤ اُنۡزِلَ اِلَيۡكَ وَمَاۤ اُنۡزِلَ مِنۡ قَبۡلِكَ يُرِيۡدُوۡنَ اَنۡ يَّتَحَاكَمُوۡۤا اِلَى الطَّاغُوۡتِ وَقَدۡ اُمِرُوۡۤا اَنۡ يَّكۡفُرُوۡا بِهٖ ؕ وَيُرِيۡدُ الشَّيۡـطٰنُ اَنۡ يُّضِلَّهُمۡ ضَلٰلًاۢ بَعِيۡدًا وَاِذَا قِيۡلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡا اِلٰى مَاۤ اَنۡزَلَ اللّٰهُ وَاِلَى الرَّسُوۡلِ رَاَيۡتَ الۡمُنٰفِقِيۡنَ يَصُدُّوۡنَ عَنۡكَ صُدُوۡدًا
“Sana indirilene ve daha önce indirilenlere inandıklarını iddia edenleri görmedin mi? Tağuta (insanların çıkarttıkları kanunlara) muhakeme olunmak istiyorlar! Oysa bunu inkar etmekle emredildiler. İşte şeytan onları derin sapıklığa düşürmek istiyor. (Muhakeme olunmak için) Onlara: Allah’ın indirdiğine (Kitab’a) ve Resul’e gelin denildiği zaman, münafıkların senden iyice uzaklaştıklarını görürsün”. (Nisa 60-61)
Müslümanların imamlarına (önderlerine ve liderlerine) nasihat ise onlara samimiyet ve sadakat göstermektir. Allaha ve Resulüne itaat ettikçe onlara itaat etmektir, emirlerini yerine getirmektir. Allaha ve resulüne isyan ederlerse, Kurana ve Sünnete isyan ederlerse onlara karşı gelmiş olurlar. Onları bu isyandan caydırmak, onlara hakkı ve doğru yolu göstermek, marufu emretmek ve münkerden nehyetmektir.
Allah (cc) şöyle buyurdu:
يٰۤـاَيُّهَا الَّذِيۡنَ اٰمَنُوۡۤا اَطِيۡـعُوا اللّٰهَ وَاَطِيۡـعُوا الرَّسُوۡلَ وَاُولِى الۡاَمۡرِ مِنۡكُمۡۚ فَاِنۡ تَنَازَعۡتُمۡ فِىۡ شَىۡءٍ فَرُدُّوۡهُ اِلَى اللّٰهِ وَالرَّسُوۡلِ اِنۡ كُنۡـتُمۡ تُؤۡمِنُوۡنَ بِاللّٰهِ وَالۡيَـوۡمِ الۡاٰخِرِ ؕ ذٰ لِكَ خَيۡرٌ وَّاَحۡسَنُ تَاۡوِيۡلًا
“ Ey iman edenler! Allaha itaat edin, Resulüne ve sizden olan ulul emre itaat edin. Eğer Allaha ve Ahirete iman ediyorsanız bir hususta çekiştiğiniz zaman Allah (Kuran’a) ve Resulüne (sünnetine) götürün. Hayırlı ve doğru olan budur”. (Nisa 59)
Bunun arkasından yukarıda gösterdiğimiz ayetler geldi. Eğer yöneticiler Allah’ın kitabına ve Resulünün sünnetine göre devleti yönetmiyorlarsa münafıklardan sayılırlar.
Yöneticiye en büyük sadakat ve samimiyet ona körü körüne uymak, her yaptığı icraatı tevil etmek ve onlara bahane uydurmak değil onlara hakkı ve doğru yolu göstermek, zalimlikten alıkoymak ve hakka getirmektir. Bu şekilde onları cehennemden kurtarmış olursun. Ama böylece onları terk etmek onlar için yardım değil onlara cehennem yolunu göstermektir. Ona tabi olanlar onunla birlikte olurlar.
Sair Müslümanlara nasihat göstermek, onlara samimiyet ve ihlası da göstermek, hakkı ve doğru yolu göstermek, marufu göstermek ve onları münkerden nehyetmektir.
Allahu teala müminlerin birbirlerine ihlasları ve sadakatlerini şöyle buyurarak vasıfladı:
وَالۡمُؤۡمِنُوۡنَ وَالۡمُؤۡمِنٰتُ بَعۡضُهُمۡ اَوۡلِيَآءُ بَعۡضٍۘ يَاۡمُرُوۡنَ بِالۡمَعۡرُوۡفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ الۡمُنۡكَرِ وَيُقِيۡمُوۡنَ الصَّلٰوةَ وَيُؤۡتُوۡنَ الزَّكٰوةَ وَيُطِيۡعُوۡنَ اللّٰهَ وَرَسُوۡلَهٗؕ اُولٰۤٮِٕكَ سَيَرۡحَمُهُمُ اللّٰهُؕ اِنَّ اللّٰهَ عَزِيۡزٌ حَكِيۡمٌ ﴿التوبة۷۱﴾
“Erkek müminler ve kadın müminler birbirlerinin dostudur, yardımcısıdır, marufu emrederler ve münkeri nehyederler, namazı kılarlar ve zekatı verirler, Allaha ve Resulüne itaat ederler. İşte Allah bunlara kendi merhameti ve yardımını gösterecektir. Şüphesiz ki Allah izzet ve hikmet sahibidir”. (Tevbe 71)
Allah (cc) Peygamber Nuh (as)’ın diliyle şöyle buyurdu:
فَتَوَلّٰى عَنۡهُمۡ وَقَالَ يٰقَوۡمِ لَقَدۡ اَبۡلَغۡتُكُمۡ رِسَالَةَ رَبِّىۡ وَنَصَحۡتُ لَـكُمۡ وَلٰـكِنۡ لَّا تُحِبُّوۡنَ النّٰصِحِيۡنَ
“ (azap gelince kavminden) onlardan uzaklaşıp şöyle dedi: ey kavmim Rabbimin risaletini size tebliğ ettim, size nasihat ettim, fakat siz nasihat edenleri sevmiyorsunuz” (Araf 79)
Nuh (as) kavmine 950 sene tebliğ etti, nasihat etti, hakkı ve doğruyu söyleyerek ihlas ve sadakat gösterdi. Bu onları hem dünya azabından hem ahiret azabından kurtarmak içindir.
Biz bu gün yöneticiler ve Müslümanlara nasihat ettiğimiz zaman, hakkı ve doğruyu söyleyerek ihlas ve sadakat gösteriyoruz; onları hem dünya azabından hem ahiret azabından kurtarmak istiyoruz.
Esad Mansur
