Soru:
Namaz kıldırırken secde ayeti okunur mu? Okunursa secdeyi nasıl yapmak gerekir? Ya da secde yapmak gerekir mi?
Cevap:
اِنَّمَا يُؤۡمِنُ بِاٰيٰتِنَا الَّذِيۡنَ اِذَا ذُكِّرُوۡا بِهَا خَرُّوۡا سُجَّدًا وَّسَبَّحُوۡا بِحَمۡدِ رَبِّهِم وَهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُوۡنَ۩ ﴿۱۵﴾
“Ayetlerimize inananlar, kendilerine onlar (ayetler) hatırlatılınca hemen secde ederler, Allah’ı tesbih ederler, onu tenzih ederler, ona hamd ederler, onu överler. Ve hiç kibir göstermezler” (Sacde 15)
Usulul Fıkıh’ta geçen usule, (kurallara) göre; Bu ayette secde etmek için bir talep vardır, haber sigasıyla, ifadesiyle geldi. Bu bir emir sayılır; Müminlerin Kuranı dinleyince secde etmelerini övüyor. Ama bu emrin kesin olup olmadığını anlamak için karinelere bakmamız lazım. Karine ise bu emirle ilgili bir bağlantı olur, emrin şeklini açıklar, ya aynı ayette bu karine geçer ya da başka ayette veyahut hadis-i şerifte veyahutta İcma-ı sahabede geçer. Buna göre:
“Resulullah (sav) secde ayeti okununca secde ediyordu. Ama Zeyd bin Sabit r.a Necim suresindeki secde ayetini okuyunca Resulullah (sav) secde etmedi, Zeyd bin Sabit’e secde etmek için de emir vermedi.” (Buharı, Müslim, İbni Hanbel, Nesai, Ebu Davut)
Bunun manası secde ayeti okununca secde etmek farz veya vacip değil, sünnettir. Bu hadis yukarıdaki Ayette geçen karineyi açıklamış oldu. Ayetteki emir kesin değildir. Farz değildir, sünnettir.
İslam Raşidi Hilafet Devletinin ikinci Halifesi Ömer r.a Minberde hutbe verirken Nahl suresindeki secde ayetini okuyunca indi ve secde etti. Cuma namazını kıldırırken aynı ayeti okudu, secde etmedi. Ondan sonra hiç bir itiraz gelmeden Sahabe’lerin huzurunda şöyle dedi: “Allah bize secdeyi farz kılmadı, ancak biz istersek (secde ederiz)”. (Buharı ve Beyhakı) Bu ise icmai sahabedir. Buna göre namazda veya dışında secde ayeti okununca secde etmek farz değil, sünnettir.
Ebu Rafi şöyle dedi: Ebu Hureyer r.a ile beraber atme (yatsı) namazını kıldım. İnşikak suresindeki secde ayetini okurken secde etti. Ondan sonra dedim ki bu nedir? Şöyle dedi: Ebul Kasım (Resulullah (sav)’in lakabı) arkasında kılarken bunu okuyunca secde etti. İşte ona yetişinceye kadar onu böyle secde ederek devam edeceğim”. (Buharı, Müslim, İbni Hanbel, Nesai, Ebu Davut)
Böylece Namaz kılarken secde ayeti okunur. Fakat secde etmek vacip değildir.
Ama namaz kılarken nasıl secde edilir sorusuna cevap ise şöyledir: secde ayeti okununca hemen rükû yapmadan secde edilir. Ondan sonra hemen kalkılır ve tekrar Fatiha okunmadan Kurandan okunmaya devam edilir. Bir ayet olsa bile okunur. Ondan sonra rükû yapılır ve ondan sonra secde edilir. Bu şekilde bir rekat tamamlanmış olunur. Allah kabul etsin.
Bu münasebetle Allah’a dua ediyoruz ki, yakında Ömer r.a gibi Müslümanların bir halifesi olur, Cuma namazını kıldırır, minberde hutbe verir. Allah(cc) ümmete bir hilafet devleti ikram ettiği için şükür secdesi yapar ve bütün Müslümanlar arakasında secde ederler.
Esad Mansur
