POS makinesi müşterinin bankadaki hesabına işyerini bağlıyor. İşyeri veya dükkân sahibi gibi alacaklı kimse müşterinin aldığı malın bedelini bankadaki hesabından çeker. Bu şekilde müşteri ödeme yapmış ve işyerinin sahibi hakkını almış olur.
İslâm işyeri sahibinin müşteriden hakkını alırken parayı nereden temin ettiğini sormayı emretmiyor. Müşteri faizle borç almış veya almamıştır bunu sormaya zorlamıyor. Eğer müşteri faizle borçlanmışsa vebali onun üzerinedir.
Biz zahire göre hüküm veriyoruz. Bir kişiyle muamele yaparken sadece ondan görülen şeye göre hüküm veririz. Bizimle alışveriş yaparken bankadan para çekerse onun yaptığı sözleşmeden mesul değiliz. Önemli olan bizim ile onun arasında sözleşme yaparken faizli sözleşme yapmamaktır. Fakat onun ne yaptığını, parayı nereden temin ettiğini sormakla emredilmedik. Zahire göre hareket etmenin delili ise şöyledir:
[يٰۤـاَيُّهَا الَّذِيۡنَ اٰمَنُوۡۤا اِذَا ضَرَبۡتُمۡ فِىۡ سَبِيۡلِ اللّٰهِ فَتَبَـيَّـنُوۡا وَلَا تَقُوۡلُوۡا لِمَنۡ اَ لۡقٰٓى اِلَيۡكُمُ السَّلٰمَ لَسۡتَ مُؤۡمِنًاۚ]“
Ey iman edenler! Eğer cihada gitmişseniz araştırın, dikkatli olun; size Müslüman oldum diyerek teslim olan kimseye sen mümin değilsin demeyin.”[Nisa Suresi 94]
Bu ayetin nüzul sebebi Usame RadiyAllahu Anh’tan rivayet edilen şu hadisedir:
[بَعَثَنَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي سَرِيَّةٍ فَصَبَّحْنَا الْحُرَقَاتِ مِنْ جُهَيْنَةَ فَأَدْرَكْتُ رَجُلاً فَقَالَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ فَطَعَنْتُهُ فَوَقَعَ فِي نَفْسِي مِنْ ذَلِكَ فَذَكَرْتُهُ لِلنَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَقَالَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَقَتَلْتَهُ قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّمَا قَالَهَا خَوْفًا مِنَ السِّلاَحِ قَالَ أَفَلاَ شَقَقْتَ عَنْ قَلْبِهِ حَتَّى تَعْلَمَ أَقَالَهَا أَمْ لاَ] “
Rasulullah SallAllahu Aleyhi ve Sellem bizi bir seriye olarak göndermişti. Cüheyne kabilesinden Hurakât’a bir sabah baskını yaptık. Bir adama yetiştim, o hemen la ilaha illAllah diyerek şehadet getirdi, buna rağmen onu vurdum öldürdüm. Bundan kalbime bir şüphe düştü, Rasulullah SallAllahu Aleyhi ve Sellem’e bunu bildirdim. Rasulullah SallAllahu Aleyhi ve Sellem: Bu adam bunu derken onu öldürdün mü? dedi. Ey Allah’ın Rasulü! Bunu silahtan korkarak söyledi, dedim. Rasulullah SallAllahu Aleyhi ve Sellem dedi ki: Bari kalbini açsaydın da doğru söyledi mi söylemedi mi baksaydın ya! buyurdu.”[Buhari, Müslim]
Rasulullah SallAllahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurmuştur:
[إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ وَإِنَّكُمْ تَخْتَصِمُونَ إِلَىَّ وَلَعَلَّ بَعْضَكُمْ أَنْ يَكُونَ أَلْحَنَ بِحُجَّتِهِ مِنْ بَعْضٍ فَأَقْضِيَ لَهُ عَلَى نَحْوِ مَا أَسْمَعُ مِنْهُ]“
Ben bir beşerim, hasımlar bana gelirler, belki biri hüccetini diğerinden daha güzel gösterir, bu nedenle onun sadık olduğunu zannederim, onun lehine hüküm veririm.” [Buhari ve Müslim]
Yine şöyle buyurmuştur:
[إِنِّي لَمْ أُومَرْ أَنْ أَنْقُبَ قُلُوبَ النَّاسِ، وَلاَ أَشُقَّ بُطُونَهُمْ]“
İnsanların kalplerini araştırmaya veya karınlarını açmaya emrolunmadım.”[Buhari ve Müslim]
Rasulullah SallAllahu Aleyhi ve Sellem zahire göre hüküm verdiğini göstermektedir. Bundan dolayı Müslümanların muamelelerde, alışverişte zahire göre hareket etmelerine hüküm verildi.
Buna göre bankada hesap açan kimsenin durumunun ne olduğunu araştırmanız gerekmez. POS makinası yoluyla bankadaki hesabından borcunuzu ondan alıyor, faiz işine karışmıyorsunuz, sadece sermayenizi ondan alıyorsunuz. Banka ile faiz sözleşmesini yapmıyorsunuz, sadece alacağınızı çekiyorsunuz. Bu nedenle POS cihazını kullanmada bir sakınca bulunmadığını görüyorum.
Ancak burada bir hususu belirtmek gerekir ki, o da POS cihazı konusunda ülkeler arasındaki farklı uygulamalardır. Mesela Türkiye gibi bazı ülkelerde POS cihazı ile yapılan işlemlerin parası bankada açılan hesaba yatmakta ama iş yeri sahibi yaptığı alışverişten dolayı hak ettiği parayı 28 ila 45 gün arasında (bankalara göre değişiyor) bu paraya dokunamamaktadır. Eğer bu tarihten önce alışverişinden kazandığı parayı bankadan almak isterse belli bir oranda (%2 gibi) eksiğini alabilmektedir. Bu şekilde bir anlaşma yapılarak cihazın alınması ve bu cihazı kullanmak caiz değildir. Yapılan bu uygulama ilginçtir ve asla doğru değildir. Tabir yerindeyse bu faizcilerden daha faizci bir uygulamadır!
Daha önce başka bir soru cevabımızda da dediğim gibi; bankada para bırakılmamalıdır, hemen çekilmelidir. Zira bu para bankada kaldıkça banka bunu faizle çalıştırır. Bu nedenle sadece banka yoluyla bir şey ödemeye mecbur kalındığında bankaya ödemeden hemen önce yatırıp ödeme yapılmalı ve bankada bir şey bırakılmamalıdır.
Dualarımla
