Soru:
Katılım bankası ile ilgili hüküm nedir?
Müslüman bir kişi işletme karşılığında parasını katılım bankasına teslim edebilir mi?
Katılım banklarından ev almak caiz mi?
Cevap:
Katılım bankası (İslâmi Banka!)’nın muamelesi İslâm’a aykırıdır. Kendi elinde var olmayan malı satıyor. Misal olarak, bir kişi bir yerden bir ev, bir araba, bir buzdolabı vs. almak istediği zaman bu bankaya başvurup filan yerden bir şey, bir ev alacağını söyler. Banka bu evi bu kişiye satmak üzere onunla satış anlaşması yapar. Belli fiyat tayin eder, ondan sonra kişi bu bankaya taksitle ödemeye başlar. Oysa banka o şey veya o eve sahip değildi. Kendi eline geçirmeden bu evi satar! Oysa bu hiçbir şekilde caiz değildir.
Rasulullah SallAllahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
[لا تَبٍعْ ما ليسَ عٍنْدَكَ]
“Sende olmayanı satma!”[İbniHanbel]
İnsan henüz mülk edinmediği malı başkasına satamaz, satması caiz değildir.
İşte katılım bankası mülk edinmediği malları satıyor. Bu haramdır.
Bir kişi bir taksit ödemediği zaman veya geciktirme olursa ondan fazlalık istiyorlar. Bu faizin ta kendisidir.
Bir başka yönden de tapu bankanın elinde kalmaktadır ve kişi bankaya taksitlerini ödemeden, aldığı evi satamaz. Oysa insan borçla, taksitle bir şey aldıktan, sözleşme yaptıktan sonra o şeyi, o evi hemen satabilir. Bu şekilde sermaye sahibi olur. Aldığı evin taksitlerini yaptığı anlaşmaya göre ödemeye devam eder.
Fakat katılım bankası müşteriye evin tapusunu, arabanın evraklarını vs. vermez.
Oysa alacaklı, satıcı müşteriden rehin isteyebilir. Başka bir malı kendine emanet olarak rehin alabilir. Misal olarak bir ev satarsa müşteriden bir arsa rehin ister. Müşteri borçlarını ödeyinceye kadar bu rehin satıcının elinde kalır. Taksitleri ödeyince ona rehini teslim eder.
Eğer müşteri borcunu ödeyemese rehin satılır, kıymeti hesaplanır, eğer borçtan az ise satıcı kalan kısmı ister. Rehinin değeri fazla çıkarsa kalanı borçlu olana verir. Bunlar caizdir.
Fakat yukarıdaki sebeplerden dolayı katılım bankasının işlemleri caiz değildir.
Esad Mansur
