Soru Cevap
Soru:
METAVERSE diye bir olay var burada sanal âlemde dükkân alımı arsa alımı yapılabiliyor bu caiz midir?
Cevap:
Eğer mal gerçekte mevcut değilse alışveriş yapmak caiz değildir. Anlaşıldığı üzere Metaverse’de mal mevcut değildir, vakıada yoktur, hayal veya sanal âlemindedir.
Mal menfaate sahip olan şeydir. Ona değer biçilir. Buna göre değer veya kıymet nedret (az çok bulunması) faktörü göz önünde tutmakla birlikte bir şey içindeki menfaatin miktarıdır.
İçki, domuz gibi haram bir şey ise içinde menfaat var sayılmaz, çünkü ondan faydalanmak haramdır.
Şeriatın cevaz verdiği maldaki menfaat değerlendirilir, az çok bulunması bir ek olarak rol oynar.
Bir mal menfaati varsa ama az bulunuyorsa daha değerli olur. Yine bir malın menfaati varsa ve çok bulunuyorsa değeri vardır, ama çok bulunduğundan dolayı ondan faydalanma azalır. İnsanlar altından birçok önemli hususlarda istifade ederler. Süs için görüntüsü daha güzel, tıpta en fazla insan vücuduna uyan şeydir, sanayide birçok yerde kullanılır.
Altın az bulunur, içinde menfaat vardır, bu menfaat yüksektir, bu nedenle daha fazla değerlidir.
Gümüş altından daha çok bulunur, içindeki menfaat daha azdır, yüksek değildir, altın kadar cazibeli değildir, tıpta veya sanayide altın kadar kullanılamaz.
Fiyat biçmek ayrı bir meseledir, arz talep rol oynar, ham madde işletmek ve sarf edilen çaba ve ustalık rol oynar. İnsanlar arasında anlaşma yapılır. Bir şey değerli, içindeki menfaat çok büyük, ama fiyatı az olabilir.
Dükkân veya evin menfaati vardır, insanlar bunlardan istifade ederler. Üzerine anlaşma yapılır. Değeri mahfuzdur.
Fakat fiyat farklıdır, büyüklük ve güzellik açısından aynı ev veya aynı dükkân mevkiinden dolayı fiyatları değişebilir.
İşte alışveriş ve anlaşmalar ancak gerçekte bulunup menfaati var olan mal üzerinde yapılır.
Eğer bir şey gerçek manada sizin mülkünüze geçmemişse insan onu satamaz.
Rasulullah SallAllahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
[لا تبع ما ليس عندك]
“Mülk edinmediğin malı satma.” [İbni Hanbel]
Eğer mal mülkümüze geçemiyorsa onu satmak caiz değilse nasıl hayal âlemindeki satışı caiz olacaktır?!
Esad Mansur
